در این مبحث قادر خواهید بود توضیحاتی در مورد اینکه چگونه میتوانید سلامت روانی خودتان را بهبود و حفظ کنید و تشخیص دهید آیا از شرایط سلامت روانی برخوردار هستید یا خیر؟ مطالعه کنید.
در واقع سلامت روانی وضعیت ذهنی و روانی شما را توصیف میکند، به این معنی که چگونه احساس میکنید و چگونه با مسائل روزمرهی خود برخورد میکنید.
سیستم سلامت روانی ما پویا میباشد، چرا که میتواند لحظه به لحظه، روزبهروز، ماه به ماه و حتی سال به سال تغییر کند.
اگر شما از سلامت روانی خوبی برخوردار باشید میتوانید:
- احساس اعتمادبهنفس واقعگرایانه و عزت نفس مثبت نسبت به خود داشته باشید.
- احساس و ابراز طیفی از عواطف
- ایجاد و حفظ روابط خوب با دیگران
- داشتن تعامل با جهان اطراف
- داشتن شغل و زندگی مولد
- مقابله با تنشهای زندگی روزمره
- انطباق و مدیریت در زمانهایی که تغییرات و بلاتکلیفی رخ میدهند.
این مطالب برخی از تکنیک هایی را که برای حفظ و گسترش توانایی شما در فراز و نشیبهای زندگی لازم است؛ ارائه میکند:
- در مورد چیزهایی که بر سلامتی شما تأثیر میگذارد فکر کنید.
- ایجاد روابط مثبت
- زمانتان را برای خودتان صرف کنید.
- مراقب سلامت روانی خود باشید.
- مراقب سلامت جسمی خود باشید.
- اگر به کمک نیاز داشتید، ابراز کنید.
اگر برای یک دورهی طولانی سلامت روان پایینی را تجربه میکنید، احتمال بیشتری وجود دارد که دچار مشکلات جدی در سلامت روان خود شوید؛ و همچنین اگر در حال حاضر دچار یک مشکل روانی هستید احتمال بیشتری وجود دارد که دورههای سلامت روانی کمتری را تجربه کنید، اما این بدان معنا نیست که دورههای خوبی را نیز نمیتوانید داشته باشید. در ادامه مراحل مدیریت سلامت روانی، تشخیص دارا بودن سلامت روانی و در صورت نیاز راههای استفاده از حمایتهای در دسترس را میتوانید مطالعه کنید.
ما تفاوتهای زیادی با یکدیگر داریم به همین علت چیزهایی که بر سلامت روان ما تأثیر مثبت میگذارند لزوماً بر دیگران تأثیری نخواهد داشت؛ اما به هر صورت همهی ما زمانهایی داشتهایم که از سلامت روانی کمتری برخوردار بودهایم، به ویژه در موقعیتهایی که احساس تنش، ناراحتی و یا دشواری برای مقابله با آن داریم.
از جمله حوادث مشترک در زندگی ما انسانها که میتوانند بر سلامت ذهنی تأثیر منفی بگذارند، عبارتاند از:
- از دست دادن یا ناکامی
- تنهایی
- مشکلات روابط بین فردی
- مسائل کاری
- نگرانی دربارهی پول
استرس، تنهایی، بی فعالیتی و کمبود خواب برای سلامت روانی تأثیر منفی دارد.
از طرف دیگر نیافتن دلیل واضح برای وجود احساسات منفی میتواند خستهکنندهتر باشد. در واقع عوامل متعددی میتوانند بر مشکلات سلامت روان تأثیرگذار باشند که امکان دارد در گذشته رخ داده باشند یا همچنان ادامه داشته باشند از جمله:
- سوءاستفادهها، ضربههای روحی، خشونت یا تجربه غفلت در دوران کودکی.
- انزوا یا تبعیضهای اجتماعی
- بیخانمانی یا مسکن نامناسب
- وضعیت سلامت جسمی ضعیف برای مدت طولانی
- بیکاری
- مراقبت از یک عضو بیمار خانواده یا دوست
- تجربهی آسیبهای شدید در بزرگسالی مانند جنگهای نظامی، درگیر شدن در حوادث جدی یا جرائم خشونتآمیز
بهر حال؛ مهم نیست دلیل چه باشد، به یاد داشته باشید که شما سزاوار احساس خوب هستید و میتوانید برای بهبود و حفظ سلامت روانی خود گامهای موثری بردارید.
- روابط مثبت برقرار کنید
ارتباط برقرار کردن با دیگران به ما کمک میکند تا احساس بهتری نسبت به خودمان داشته باشیم و احساس تنهایی را به چالش بکشیم.
- برای افرادی که دوستشان دارید وقت بگذارید. حفظ ارتباط منظم با دوستان و خانواده، به صورت چهره به چهره و یا از طریق تلفن یا پیامک، میتواند روابط شما را قوی کند. به عضویت گروههای مختلف در بیایید. به کارهایی که دوست دارید انجام دهید فکر کنید، مثل نقاشی، باغبانی یا فعالیتهای ورزشی و برای خودتان گروههای محلی تشکیل دهید. ملاقات افرادی که با آنها علایق مشترک دارید میتواند اعتمادبهنفس شما را افزایش دهد و یک شبکهی حمایتی نیز برای شما فراهم کند.
- در مورد احساساتتان صحبت کنید. باب صحبت را با یک فرد قابلاعتماد از دوستان یا خانواده که میتواند به شما کمک کند و به حرفهایتان گوش کند و در صورت لزوم از شما حمایت کند، باز کنید. به بیان دیگر کسی که بتوانید با صدای بلند احساسات خود را با او مطرح کنید.
- از حمایت افرادی که شبیه شما هستند استفاده کنید. اگر به مسئله و یا مشکلی برخورد کردید، افرادی که احساسات و یا تجربیاتی مشابه شما دارند، میتوانند به شما کمک کنند تا بهتر احساسات خود را بپذیرید.
- برای کارهای عامالمنفعه در مراکز خیریه یا مساجد داوطلب شوید. وقتتان را صرف افرادی کنید که شدیداً به شما نیاز دارند و کمکهای شما میتواند به ایجاد تفاوت دیدگاه شما کمک شایانی کند. میتوانید در اینترنت نیز برای پیدا کردن فرصتهای کارهای داوطلبانه جستجو کنید.
- برای خودتان وقت بگذارید
گاهی اوقات ممکن است از اینکه برای خودتان وقت صرف میکنید، احساس گناه کنید؛ اما توجه داشته باشید که این موضوع برای سلامت شما ضروری است و میتواند به انعطافپذیری بیشتر شما کمک کند.
- تلاش کنید در زمان حال زندگی کنید. زندگی کردن در زمان حال میتواند به شما کمک کند آگاهی بیشتری از خودتان، افکارتان، احساسات و محیط اطراف خود داشته باشید. همچنین میتواند به لذت بردن از زندگی و پذیرش بیشتر جهان اطراف به شما کمک کند.
- چیزهای جدید یاد بگیرید. یادگیری چیزهای جدید میتواند به افزایش حس اعتمادبهنفس در شما کمک کند و احساس موفقیت بیشتری به شما بدهد. میتوانید یک زبان جدید یاد بگیرید، یک کلاس هنری ثبتنام کنید یا یک دستور غذای جدید را امتحان کنید. به همین سادگی، لازم نیست حتماً چیزهای بزرگی باشند.
- کاری را که از آن لذت میبرید، انجام دهید. فرقی نمیکند یک پیادهروی طولانی باشد، یا بازی کردن با یک وسیله یا رفتن به سینما، همهی این کارها برای سلامتی شما مفید هستند و باعث میشوند احساس خوبی داشته باشید.
- سعی کنید تکنیک های آرامسازی را انجام دهید. کارهایی انجام دهید که به شما آرامش میبخشد، مثل گوش دادن به موسیقی، رنگآمیزی و یا دوش گرفتن میتواند به کاهش استرس و بهبود سلامت روان کمک کند.
- مراقب سلامت روان خود باشید
اگر در حال حاضر با یک مشکل سلامت روان دست و پنجه نرم میکنید، اقداماتی در جهت مراقبت از سلامت روانی خود میتواند به بهبود سلامتی شما کمک زیادی کند.
- چنانچه نیاز به کمک دارید، این موضوع را با شخصی قابلاعتماد مطرح کنید. اگر قبلاً درمانی استفاده کردهاید که نتیجه گرفتهاید، مجدد با پزشک خود صحبت کنید، به خانواده و دوستانتان بگویید که چگونه میتوانند از شما حمایت کنند؛ برای مثال میتوانند وقتی روزهای بدی را میگذرانید به شما گوش کنند و کمک کنند تا تکالیف درمانی خود را انجام دهید.
- نشانههای هشداردهنده را شناسایی کنید. اگر میتوانید سعی کنید نسبت به چگونگی بروز احساسات منفیتان شناخت پیدا کنید و علائم ناخوشایندی که ممکن است تجربه کنید را مشخص کنید. هر کدام از این علائم شخصی و از فردی به فرد دیگر ممکن است متفاوت باشد ولی با شناسایی آنها در اسرع وقت به مشکل سلامتی خود رسیدگی کنید.
- اعتمادبهنفس خود را افزایش دهید. افزایش اعتمادبهنفس به شما کمک میکند تا بهتر توانایی مبارزه با ناسازگاریها را داشته باشید.
- مراقب سلامت جسمی خود باشید
مراقبت از سلامت جسمی میتواند به شما در حفظ سلامت روانیتان نیز کمک کند. ایجاد تغییرات تدریجی کوچک در سبک زندگیتان میتواند تأثیر مثبتی در سلامت جسمی و به تبع آن در سلامت روانی شما داشته باشد.
- تحرک داشته باشید. سلامت جسمی و روحی باهم ارتباط نزدیکی دارند. ورزش و فعالیت ورزشی میتواند به شما کمک کند تا به شیوههای مختلف احساس بهتری داشته باشید.
- مراقب تغذیه خودتان باشید. بازنگری در عادت غذایی خود میتواند به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید.
- مواد مخدر و الکل مصرف نکنید. شاید تصور کنید که نوشیدن الکل و مصرف مواد مخدر باعث افزایش اعتمادبهنفس شما میشود اما در واقع در بلندمدت بر سلامت روانی شما تأثیر منفی خواهد داشت.
- به اندازه بخوابید. زیاد یا کم خوابیدن میتواند تأثیر منفی زیادی بر احساس شما داشته باشد.
- یک فعالیت چالشبرانگیز برای خودتان فراهم کنید
کارهایی را که دوست دارید انجام بدهید را پیدا کنید و بیشتر به آنها بپردازید. یک سرگرمی برای خودتان پیدا کنید، به یک گروه یا کلاس آموزشی بپیوندید یا وقتتان را داوطلبانه برای کاری که به شما احساس خوب و انگیزه میدهد، صرف کنید.
گاهی ممکن است تعیین اهداف چالشبرانگیز برایتان سخت باشد، مخصوصاً اگر احساس اعتمادبهنفس کمی داشته باشید و نگران حرفهای دیگران باشید؛ اما لازم نیست کار بزرگی انجام دهید. ایجاد اهداف کوچک و دستیافتنی مثل گرفتن دستورالعمل یک غذا یا یادگرفتن یک زبان جدید میتواند به شما کمک کند تا در مورد خودتان احساس بهتری داشته باشید.
- درخواست کمک کنید
- در مورد گزینههای درمانی فکر کنید. اگر به مشکلی در زندگی خود برخورد کردهاید با یک روانشناس برای دریافت حمایت و کمک صحبت کنید. میتوانید با او در مورد مشکلاتی که شما را درگیر خود کرده است مشورت بگیرید. همچنین شما میتوانید به صورت آنلاین از راهنماییهای متخصصان و روانشناسان ای-روان بهرهمند شوید.
- سعی نکنید به خودتان فشار بیاورید تا بتوانید به صورت طبیعی ادامه دهید. با گامهای کوچک شروع کنید و اگر به مشکل برخورد کردید نترسید و کمک بگیرید. به طور مثال برای انجام وظایف کاری خود از کمک همکاران استفاده کنید، یا از یک شرکت خدماتی برای انجام کارهای روزانه مثل نظافت و مراقبت از کودک کمک بگیرید.
- برای مواقع بحرانی برنامهریزی کنید. وقتی واقعاً بدحال هستید، پیدا کردن فرد مناسبی که بتوانید از او کمک بخواهید سخت خواهد بود. پس بهتر است قبل از آنکه اوضاع بحرانی شود برای روزهای بدحالی خود برنامهریزی کنید.
- ایمن بمانید. اگر احساسات به شما غلبه کرد و افکار خودکشی به سراغ شما آمد و یا سعی کردید به خودتان آسیب بزنید؛ میتوانید به اورژانس روانپزشکی هر ساعت از شبانهروز تماس بگیرید و کمک بخواهید.ش