بعضی افراد به طور طبیعی جرأت مند تر از دیگران هستند. اگر شما بیشتر گرایش به رفتار منفعل- پرخاشگر دارید، لازم است مهارت‌های این مبحث را بیشتر تمرین کنید.

برای خود و حقوقتان ارزش قائل باشید

• بدانید که حقوق، افکار، احساسات، نیازها و آرزوهای شما به اندازه‌ی دیگران مهم هستند.
• اما به خاطر داشته باشید که به اندازه دیگران نه بیشتر از دیگران.
• حقوق خود را بشناسید و از آن‌ها دفاع کنید.
• باور داشته باشید که شما لایق یک رفتار شایسته و محترمانه هستید.
• معذرت‌خواهی به خاطر همه چیز را متوقف کنید.

نیازها و احتیاجات خود را بشناسید و از دیگران درخواست کنید  

• منتظر نمانید تا مگر کسی متوجه نیازهای شما شود (چون امکان دارد برای همیشه منتظر بمانید!).
• آگاه باشید، لازمه اینکه شما تمام توان خود بکار بگیرید، این است که احتیاجات شما برآورده شوند.
• راه‌هایی بیابید تا نیازهای خود را بر آورده کنید، بدون اینکه نیازهای دیگران را قربانی کنید.

اذعان کنید که هرکسی مسئول رفتار خودش است

• فراموش نکنید که شما مسئول واکنش دیگران (مانند عصبانیت یا دلخور شدن) به ابراز وجود خود نیستید. شما تنها می‌توانید خودتان را کنترل کنید.
• مادامی که رفتار شما موجب تعرض به نیازها و حقوق دیگران نشود، شما حق دارید هر طور که می‌خواهید سخن بگویید یا رفتار کنید.

افکار و احساسات منفی خود را به شکل سالم و سازنده بیان کنید

• به خودتان اجازه دهید که عصبانی شوید؛ اما همیشه ادب و احترام را حفظ کنید.
• آنچه که در ذهنتان می‌گذرد را بیان کنید؛ اما به شیوه‌ای که مراقب احساسات دیگران باشید.
• هیجانات خود را کنترل کنید.
• بر حقوق خود تاکید کنید و با کسانی که حق شما را پایمال می‌کنند برخورد کنید.

انتقادها و تحسین‌ها را سازنده در نظر بگیرید

• تعریف و تمجیدها از خود را به گرمی پذیرا باشید.
• به خودتان حق بدهید که اشتباه کنید و کمک بخواهید.
• بازخوردها و انتقادها را مثبت ارزیابی کنید – در پاسخ می‌توانید با بازخوردها و انتقادها موافق نباشید اما نباید عصبانی شوید یا حالت تدافعی داشته باشید.

یاد بگیرید در مواقع لزوم «نه» بگویید

• محدودیت‌های خود را و شرایطی که ممکن است از شما سوءاستفاده شود، بشناسید.
• این نکته را در نظر داشته باشید که شما قادر به انجام هر کاری نیستید یا نمی‌توانید در هر شرایطی همه را راضی نگه‌دارید و یاد بگیرید با این موضوع کنار بیایید.
•  کاری را انجام دهید که به نظر شما درست است.

• دنبال راهی برای گرفتن نتیجه برد-برد باشید.

آیا شما خود را فردی قاطع و جرأتمند میدانید؟ جرأت مندی برای شما چه معنایی دارد؟ آیا به این معنی است که در هر شرایطی باید از حق خود دفاع کنید؟ یا معنای آن آگاهی از این موضوع است که چه زمانی ضروریست اجازه دهید شخصی، دلیلی یا پیامدی بر حق شما ارجحیت داشته باشد؟ 

آیا رئیسی که یک روز پیش از مسافرت کارمندش، انبوه کارها را روی میز او قرار می‌دهد، فرد جرأت مندی است؟ یا آن کارمند جرأت مند است که به رئیس خود می‌گوید، هنگامی که از سفر برگشت کارها را کامل خواهد کرد؟

تشخیص دقیق اینکه چه رفتاری جرأت مندانه است، همیشه کار آسانی نیست. به این دلیل که مرز بسیار باریکی بین ابراز وجود و پرخاشگری وجود دارد. بعضی تعاریف می‌توانند بهتر این دو موضوع را از هم مجزا کنند:

ابراز وجود بر پایه برابری و توازن است و لازمه آن داشتن صراحت و رک بودن در بیان خواست‌ها و نیازها است، همچنان که ضروریست حقوق، نیازها و خواست‌های دیگران را نیز در نظر بگیریم؛ بنابراین وقتی شما جرأت مندانه رفتار می‌کنید، خواست خود را به شکل سالم بیان می‌کنید اما این امکان نیز وجود دارد که برآورده نشود.

رفتار پرخاشگرانه بر پایه پیروزی است. بدین معنا که شما اراده خود را بر دیگران تحمیل می‌کنید، بدون اینکه کوچک‌ترین توجهی به حقوق، نیازها و مطالبات دیگران داشته باشید. وقتی شما پرخاش‌جویانه رفتار می‌کنید، در حقیقت مطالبات خود را به شکل خصمانه می‌گیرید و به هیچ‌وجه درخواست نمی‌کنید.

بنابراین، رفتار رئیس پرخاشگرانه بوده است. بله او درخواست‌هایی داشت که باید انجام شوند؛ با وجود این، با محول کردن انبوه کارها به کارمند خود آن هم در موقعیتی کاملاً نامناسب، نشان داد که به حقوق و احساسات کارمند خود کاملاً بی‌توجه است.

در مقابل اما، کارمند رفتار جرأت مندانه ای از خود نشان داد و به رئیس خود اطمینان داد که کارها انجام خواهند شد اما بعد از بازگشت وی از سفر. کارمند بر حقوق خود تاکید کرد با وجودی که مطالبات رئیس خود را نیز جهت انجام کار، در نظر داشت.

ابراز وجود لزوماً کار آسانی نیست اما مهارتی است که می‌توان آموخت. تقویت ابراز وجود، در درجه اول نیاز به دانش کافی از خود و باور به ارزشمندی خود دارد. هنگامی که شما آن‌ها را داشته باشید، در حقیقت اساس اعتمادبه‌نفس در شما وجود دارد. ابراز وجود کمک می‌کند تا بر اعتمادبه‌نفس شما افزوده شود و فواید زیادی در تقویت روابط شغلی و دیگر جنبه‌های زندگی دارد. به طور کلی افراد جرأت مند:

• راحت تر به موضع برد-برد دست میابند – آن‌ها ارزش‌ها و دیدگاه طرف مقابل را در نظر می‌گیرند و به سرعت وجوه مشترک را پیدا می‌کنند.
• در فرایند حل مسئله موفق‌ترند – آن‌ها در انجام هر کاری برای یافتن بهترین راه حل، احساس توانمندی می‌کنند.
• کمتر دچار استرس می‌شوند – آن‌ها به توانایی‌های خود باور دارند و زمانی که کارها طبق نقشه و انتظار پیش نمی‌رود، خود را بازنده و قربانی شرایط احساس نمی‌کنند.
• بااراده هستند – آن‌ها هر کاری را به پایان می‌رسانند، چون باور دارند که می‌توانند.

وقتی که شما جرأت مندانه با دیگران برخورد می‌کنید، در واقع رفتار شما عادلانه و همراه با حس همدلی است. قدرتی که شما از آن استفاده می‌کنید، ناشی از اطمینانتان به خود است و نه ارعاب و تهدید. هنگامی که شما با چنین احترام و انصافی با دیگران برخورد می‌کنید، همان بازخورد را نیز دریافت خواهید کرد. شما مورد تأیید اطرافیان خود خواهید بود و همکارانتان مشتاق کار با شما خواهند بود.

روش‌های مختلفی برای داشتن یک تعامل جرأت مندانه وجود دارد. این روش‌ها می‌توانند در هر موقعیتی بکار برده شوند.

از جملاتی استفاده کنید که با عبارت «من» شروع می‌شود

از «من میخواهم»، «من درخواست میکنم»، «من احساس میکنم» برای شروع جملات ابراز خود استفاده کنید.

همدلی

ابتدا سعی کنید بفهمید دیگران چگونه به یک موضوع نگاه می‌کنند.:

مثال: من میدانم که تو درباره این موضوع با همکارانت اختلاف نظر داری.

سپس، خواست خود را بیان کنید:

مثال: با وجود این، این پروژه باید تا جمعه کامل شود. پس اجازه بده تا همگی بنشینیم و راه‌حلی برای این موضوع بیابیم.

پافشاری

این نوع از ابراز وجود زمانی بکار می‌رود که تلاش‌های اولیه شما بی‌حاصل بوده و شما هنوز به خواسته‌هایتان نرسیده‌اید.

این تکنیک نیازمند قاطعیت بیشتر در طول زمان است. در نهایت ممکن است شما به طرف مقابل، عواقب عدم اقدام در جهت خواستتان را گوشزد کنید. با وجود این به خاطر داشته باشید که فارغ از هرگونه پیامدی، باز هم ممکن است شما در آخر به آنچه می‌خواهید نرسید.

مثال: این سومین بار در طول این هفته است که من در مورد دیر رسیدن تو تذکر می‌دهم. اگر این موضوع یک بار دیگر در ماه جاری تکرار شود، پیامدهای انضباطی خواهد داشت.

زمان بخواهید

گاهی اوقات بهترین راهکار این است که پاسخ به یک موضوعی را به زمان دیگری موکول کنید. شاید شما دچار غلیان احساسی شده باشید یا ممکن است واقعاً ندانید چه می‌خواهید. صادقانه بگویید که به زمان احتیاج دارید تا سر فرصت افکار خود را جمع و جور کنید.

مثال: درخواست تو من را شوکه کرد. اجازه بده تا نیم ساعت دیگر در مورد این موضوع صحبت کنیم.

افعال خود را تغییر دهید

• به جای «نمیتوانم»، از عبارت «نمیخواهم» استفاده کنید.
• به جای «نیاز دارم»، از عبارت «درخواست میکنم» استفاده کنید.
• به جای «باید»، از عبارت «انتخاب میکنم» استفاده کنید.
• به جای «مجبورم»، از عبارت «میتوانم» استفاده کنید.

 سوزن گرامافون

پیش از موعد، دیالوگ خود را آماده کنید:

مثال: در حال حاضر، پروژه جدیدی نمی‌پذیرم.

در طول مکالمه، بارها همان عبارت را به همان شکل و حالت، تکرار کنید. تسلیم نشوید، در نهایت طرف مقابل احتمالاً متوجه خواهد شد که شما مصمم هستید.

مثال: از شما می‌خواهم در این پروژه همکاری کنید.

در حال حاضر، پروژه جدیدی نمی‌پذیرم.

برای همکاری حاضرم پول بیشتری دهم.

در حال حاضر، پروژه جدیدی نمی‌پذیرم.

جدی باشید. این واقعاً مهم است، رئیس من اصرار دارد که این پروژه انجام شود.

در حال حاضر، پروژه جدیدی نمی‌پذیرم.

لطفاً با قبول کردن آن، در حق من لطف کنید.

متأسفم، من برای دوستی مان احترام زیادی قائلم؛ اما واقعاً در حال حاضر، پروژه جدیدی نمی‌پذیرم.

پیش‌بینی پاسخ

این تکنیک جهت آماده کردن پاسخ‌ها، با استفاده از چهار نوع بیان است:

1. توصیف رویداد: به طرف مقابل بگویید که چطور به رویداد یا مشکل پیش‌آمده نگاه می‌کنید.

مثال: همکار محترم، هزینه تولیدات ما این ماه 23% بیشتر از میانگین است. شما به من هیچ اخطاری در مورد این موضوع ندادید و باعث شد من با شنیدن این خبر شوکه شوم.

2. توصیف احساسات: بگویید که در مورد شرایط پیش‌آمده چه احساسی دارید و به صورت شفاف هیجانات خود را بیان کنید.

مثال: این پیش آمد، مرا بسیار دلسرد کرد و موجب شد احساس کنم شما به اهمیتی که کنترل مالی برای این شرکت دارد، توجهی نمی‌کنید.

3. توصیف خواست‌هایتان: به طرف مقابل صراحتاً بگویید که در خواستتان چیست تا مجبور نشود حدس بزند.

مثال: از شما می‌خواهم که با من رو راست باشید و هر زمان که بودجه تغییر محسوسی داشت مرا سریعاً مطلع کنید.

4. توصیف پیامدها: چنانچه خواست شما برآورده شد، نتایج مثبت آن را بیان کنید.

هنگامی که شما اطمینان می‌یابید، چه چیزی را چگونه بگویید، بیان آن به مراتب آسان تر می‌شود.